Rơ le thời gian là gì? Nguyên lý hoạt động của rơ le thời gian

Time Delay Relay hay còn gọi là Rơ le thời gian, thường được sử dụng trong các hệ thống điều khiển tự động, nhiệm vụ của nó là hạn chế lãng phí năng lượng không cần thiết bằng cách điều khiển các thiết bị điện trong hệ thống.

Người dùng có thể tự thiết lập thời gian trễ của rơ le thời gian theo ứng dụng thực tế, từ vài giây đến vài giờ, hoặc thậm chí hàng ngày.

Rơ le thời gian là gì?

Rơ le thời gian hay còn gọi là bộ đếm thời gian ( Timer) là một công cụ sử dụng mạch điện tử tạo ra thời gian trễ để điều khiển các tiếp điểm của rơ le.

Cấu tạo của rơ le thời gian bao gồm: mạch từ của nam châm điện, bộ đếm thời gian, hệ thống tiếp điểm có dòng điện nhỏ khoảng 5A và vỏ bảo vệ các chân tiếp điểm.

Rơ le thời gian có nhiệm vụ ngắt các thiết bị điện trong hệ thống khi không sử dụng, tránh lãng phí năng lượng không cần thiết. Công cụ được sử dụng để điều khiển đóng mở các thiết bị điện như hệ thống chiếu sáng, quạt thông gió, lò sưởi, cửa tự động,… và có khả năng tạo tín hiệu âm thanh và hình ảnh định kỳ theo định kỳ ​đã định sẵn.

Phân loại rơ le thời gian 

Rơ le thời gian được phân loại dựa theo độ trễ hoặc theo nguyên tắc làm việc.

Phân loại theo nguyên tắc làm việc

Khi phân loại theo nguyên tắc làm việc thì có 4 loại rơle thời gian: Rơ le giảm chấn khí, thời gian điện tử, thời gian điện, thời gian điện từ. Cụ thể như: 

• Rơ le thời gian điện tử: Hoạt động theo nguyên lý điện áp tụ trong mạch RC không được nhảy. Loại này chỉ có thể được thay đổi dần dần theo cấp số nhân, tức là độ trễ của rơ le có được nhờ đặc tính tắt dần của điện. Ngoài ra, rơ le thời gian điện tử có phạm vi trễ rộng, độ chính xác khoảng 5%, kích thước nhỏ, chống va đập và dễ dàng điều chỉnh.
• Rơ le thời gian giảm chấn khí: Được hình thành do nguyên lý tắt dần của không khí đi qua các lỗ nhỏ. Cấu tạo của rơ le gồm ba phần: cơ cấu trễ, hệ thống điện từ và các tiếp điểm. Đặc biệt, cơ chế trì hoãn sử dụng van điều tiết túi khí, cơ chế điện từ là loại tác động trực tiếp hai chiều và hệ thống tiếp điểm là công tắc vi mô.
• Rơle thời gian điện: Rơ le này sử dụng một động cơ đồng bộ thu nhỏ để điều khiển giảm tốc để có được thời gian trễ. Rơ le thời gian điện có phạm vi trễ rộng lên đến 72 giờ và giá trị trễ không bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường xung quanh hoặc dao động điện áp. Tuy nhiên, nhược điểm của loại này là cấu tạo phức tạp, khối lượng lớn, tuổi thọ ngắn, giá thành cao, độ chính xác bị ảnh hưởng bởi tần số nguồn.
• Rơle thời gian điện từ: Rơ le thời gian điện từ sử dụng nguyên lý phân rã chậm sau khi cuộn dây điện từ bị cắt để làm trễ phản ứng của hệ thống kích từ, để thu được tác động trễ của tiếp điểm. Loại rơ le thời gian này có đặc điểm là công suất tiếp xúc cao, nhưng thời gian trễ và độ chính xác kém. Vì vậy, thiết bị được sử dụng rộng rãi để điều khiển mạch một chiều.

Phân loại theo độ trễ của rơ le

Trong các mạch điều khiển tự động, hai loại rơ le thời gian phổ biến là ON Delay và OFF Delay.

Nguyên lý làm việc của bộ đếm thời gian ON Delay: Khi cuộn dây được cấp nguồn, bộ đếm thời gian bắt đầu đếm từ 0 đến thời gian do người dùng cài đặt trước (số đếm này còn được gọi là thời gian cộng dồn). Theo đó, khi thời gian đặt trước và thời gian tích lũy bằng nhau, bộ đếm thời gian sẽ thay đổi trạng thái. Nếu nguồn điện vào dây bị dừng, bộ đếm thời gian tích lũy sẽ trở về 0 và các tiếp điểm trở lại trạng thái ban đầu của chúng.

Nguyên lý làm việc của Timer OFF Delay: Sau khi cuộn dây bộ hẹn thời gian được cấp điện, tiếp điểm sẽ thay đổi trạng thái ngay lập tức. Khi ngừng cấp điện cho cuộn dây, các tiếp điểm tạm thời trở lại trạng thái ban đầu, nhưng các tiếp điểm định thời vẫn hoạt động. Sau một khoảng thời gian đặt trước, các tiếp điểm định thời gian sẽ trở lại vị trí ban đầu của chúng.

Sơ đồ đấu dây rơ le thời gian 

Chúng ta đã tìm hiểu cách thức hoạt động của rơ le thời gian? Vậy đấu dây như thế nào cho hợp lý. Nội dung dưới đây sẽ giải thích sơ đồ đấu dây của rơ le thời gian điều khiển bóng đèn DH48S-S và rơ le thời gian điều khiển khởi động từ.

• Ví dụ sau sử dụng Timer ON Delay DH48S-S để điều khiển một bóng đèn 220V. Đèn mắc nối tiếp với các tiếp điểm thường mở của bộ hẹn giờ (6-8). Bóng đèn không bật ngay sau khi bật nguồn. Sau một thời gian đặt trước, các tiếp điểm thường mở (6-8) sẽ đóng lại và bóng đèn sáng lên. Nút Reset để đặt lại về thời gian ban đầu mà không cần ngắt nguồn.
• Một ví dụ khác sử dụng Timer để bắt đầu chạy trong một khoảng thời gian rồi dừng lại. Khi nhấn ON, bộ hẹn giờ và bộ khởi động từ sẽ được cấp điện. Chạy động cơ được cấp nguồn từ khi bắt đầu hút trong khi tiếp điểm thường mở K được đóng và giữ nút. Khi bộ đếm thời gian đếm đến thời gian đặt trước, các tiếp điểm thường đóng (5-8) sẽ mở, ngắt kết nối khởi động từ.

Một số ứng dụng của rơ le thời gian 

Rơ le thời gian được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Cụ thể như sau:

• Về thiết bị cơ khí: chuyển đổi máy chu kỳ, khởi động động cơ sao tam giác, quá trình và tự động hóa công nghiệp.
• Tòa nhà: Điều khiển ​​hệ thống ánh sáng, cửa tự động, rào chắn bãi đỗ xe.
• Hệ thống cấp nước: Điều khiển máy bơm và hệ thống tưới tiêu, hệ thống cấp nước tập trung.
• Khởi động hoặc tắt máy móc có kiểm soát thời gian: Ví dụ, một băng chuyền bị trì hoãn ngừng hoạt động hoặc một dây chuyền sản xuất trong một nhà máy ngừng hoạt động.
• Kích hoạt cảnh báo khi phát hiện lỗi: Ví dụ, cho phép đầu máy xe lửa nhấp nháy đèn.
• Đối với hệ thống động cơ điện ô tô: Rơ le đóng vai trò quan trọng trong việc chế tạo và ngắt mạch điện điều khiển, bảo vệ và điều khiển hoạt động của mạch điện. Thông thường, để khởi động, động cơ cần sử dụng nhiều dòng điện khoảng 250+ amps. Đây là dòng điện lớn và không thể điều khiển trực tiếp từ công tắc đánh lửa nên người ta sử dụng rơ le để kích hoạt dòng điện này.

Tuy chỉ là một bộ phận nhỏ trong hệ thống điện nhưng vai trò của rơ le trong việc tiết kiệm điện là không thể phủ nhận. Người sử dụng cần hiểu rõ nguyên lý làm việc và phân loại của nó để lựa chọn loại rơ le phù hợp.

Hy vọng sau những kiến thức mà Auto Detailing chia sẻ sẽ giúp bạn có thêm thông tin bổ ích về các bộ phận trên xe ô tô. 

Tìm kiếm AutoDetailing.vn qua:

• • Facebook: https://fb/autodetailing.vn
  • Youtube:https://bit.ly/3Hc93rk